Wat is de invloed van bossen op de hoeveelheid neerslag in een gebied?

Zoals gezegd in het korte antwoord is er nog veel onduidelijk, maar er zijn verschillende mechanismen die een rol lijken te spelen in het effect van een bos op neerslag. In de tropen lijkt extra verdamping door bos ten opzichte van ander landgebruik in de omgeving, doordat bomen en vegetatie via hun huidmondjes meer verdampen dan kale grond, een cruciale rol te spelen. Die extra verdamping leidt tot meer condensatie (de faseovergang van gas naar vloeistof) van waterdamp op grotere hoogte boven het bos en dus tot meer wolkenvorming en neerslag [5]. Daarbij is er een theorie die zegt dat de toename in condensatie zorgt voor een lokale afname in luchtdruk, waardoor vochtige lucht van dicht bij de oceaan, dieper het vasteland op kan komen [4].

In Nederland lijken andere effecten belangrijker te zijn, waarbij een onderscheid moet worden gemaakt tussen de zomer- en de wintermaanden.

Winter

Er is een aantal studies dat laat zien dat bebossing in Nederland bij een oppervlak ter grootte van een provincie in de winter leidt tot een toename in neerslag [1,3]. Het belangrijkste mechanisme dat hier een rol speelt is de hogere ruwheid van bos ten opzichte van ander landgebruik in de omgeving van het bos. Deze hogere ruwheid zorgt voor een afremming van de horizontale luchtstroming, wat leidt tot stijgende luchtbewegingen. Daardoor kan vochtige lucht tot grotere hoogte komen, en vindt er meer condensatie plaats, en dus meer wolkenvorming en neerslag. Dit effect lijkt vooral belangrijk tijdens frontale weerssituaties [1,3] dat wil zeggen, situaties waarbij de neerslag veroorzaakt wordt door grootschalige weersystemen die over het land trekken.

Zomer

In de zomer spelen frontale condities minder een rol en is convectieve neerslag belangrijker. Dit is neerslag die valt uit wolken die ontstaan zijn door convectie, dat wil zeggen, door verticale luchtbewegingen, die veroorzaakt worden door relatief warme lucht aan het aardoppervlak die op wil stijgen. De wolken ontstaan door de condensatie die dan op grotere hoogte ontstaat. Het effect van bos hier op is nog niet helemaal duidelijk. Wel lijkt het er op dat de sensibele warmteflux, en dus het transport van voelbare warmte van een oppervlak naar de atmosfeer, boven bos hoger is dan boven ander landgebruik tijdens warme periodes. Dit komt doordat het relatief donkere bladerdak van bos meer zonlicht omzet in warmte. Hierdoor neemt ook de wolkenvorming toe [2]. Het effect is in ieder geval kleiner dan in de winter [3].

Oppervlak van de bebossing

De oppervlakte van de bebossing in Nederland in de bovengenoemde studies is vrij groot; op zijn kleinst ter grootte van een deel van een provincie, bijvoorbeeld de Veluwe (~91.200 ha). Het is mogelijk dat ook op een kleinere schaal (~2000 ha) de neerslag toeneemt in de winter door bebossing in Nederland. Het is echter waarschijnlijk dat dit in veel mindere mate zal zijn, maar dat is lastig vast te stellen op basis van waarnemingen. In de tropen lijkt er wel een effect te zijn op kleinere schaal [5].